Ο Ηλίας Χορευτάκης είναι ένας οργανοπαίχτης της νεότερης γενιάς μουσικών που εδώ και 26 χρόνια προσφέρει στην κρητική μουσική με μέτρο και μεράκι. Γεννημένος το 1972 στην επαρχία Κισάμου, από πολύ μικρός εκδήλωσε το ενδιαφέρον του να ασχοληθεί με τη μουσική, επηρεαζόμενος απ’ το οικογενειακό του περιβάλλον.
Στα πρώτα του βήματα υπήρξε μαθητής του Μιχάλη Κουνέλη, ο οποίος έπαιξε σπουδαίο ρόλο στη διάδοση της χανιώτικης μουσικής παράδοσης. Αργότερα βρέθηκε κοντά στον Κωστή Παπαδάκη ή Ναύτη -το γνωστό συνθέτη και δεξιοτέχνη μουσικό- του οποίου το έργο και η προσφορά είναι αδιαμφισβήτητα στην ιστορία της κρητικής μουσικής.
Όλα αυτά τα χρόνια έχει καταφέρει να χαράξει το δικό του δρόμο, με ενεργή παρουσία στη δισκογραφία και με εμφανίσεις που τον κάνουν να ξεχωρίζει στα μουσικά δρώμενα του τόπου. Το 1998 κυκλοφόρησε η πρώτη του δισκογραφική δουλειά με τίτλο «Παράξενα μηνύματα». Το 2004 επιμελήθηκε την τελευταία δουλειά του Ναύτη « Λίγο πριν το τέλος», ενώ το 2005 κυκλοφόρησε μια ζωντανή ηχογράφηση με τίτλο «Μια βραδιά στον Ομαλό». Σημαντική στιγμή στην καριέρα του αποτέλεσε η δημιουργία του δίσκου « Τση νιότης μου τα όνειρα». Έτσι, το 2010 ο Ηλίας Χορευτάκης είναι ο πρώτος βιολάτορας της Κρήτης που καταφέρνει να αναγνωριστεί μουσικά και να αποσπάσει χρυσό δίσκο. Το 2011 κυκλοφόρησε η πιο πρόσφατη δισκογραφική του δουλειά «Πόσο μου λείπεις».
1. Μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιήσει πολλές εμφανίσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό με τον κόσμο να τον στηρίζει σε κάθε του βήμα. Ένας καλλιτέχνης που τον χαρακτηρίζει ο σεβασμός στους παλαιότερους μουσικούς της Κρήτης και η δημιουργικότητα, που τον βοηθά να προσθέτει νέα στοιχεία στην παράδοση μας.Ηλία θα ήθελα να μας πεις δυο λόγια για τον τόπο καταγωγής σου και τα πρώτα μουσικά σου ερεθίσματα. Πότε έπιασες για πρώτη φορά το βιολί στα χέρια σου;
Κατάγομαι από τα Χορευτιανά Κισάμου, ένα μικρό χωριό που το αγαπώ πολύ γιατί είναι ο τόπος που πρωτοάνοιξα τα μάτια μου και εκεί θυμάμαι τον κόσμο. Από πολύ μικρός άκουγα κρητικά και παλιά λαϊκά τραγούδια. Γενικά θεωρώ ότι άκουγα καλή μουσική. Επίσης υπήρχαν πολλοί μουσικοί στην οικογένειά μου – συγγενείς, θείοι, ξαδέρφια, -που έπαιζαν διάφορα όργανα. Έτσι, όπως καταλαβαίνεις, άρχισα κι εγώ σιγά σιγά να μπαίνω σ’ αυτή την ομάδα μουσικών…
2. Υπήρξες μαθητής του αξέχαστου Μιχάλη Κουνέλη. Μίλησέ μας για τον άνθρωπο Μιχάλη Κουνέλη και φυσικά για τις στιγμές που έζησες κοντά του.
Ο Μιχάλης Κουνέλης ήταν πάνω από όλα ένας απλός άνθρωπος, ο οποίος προσπαθούσε να μας διδάξει μουσική αλλά και να μας μεταφέρει αξίες, όπως η ανθρωπιά. Ήταν άνθρωπος της παρέας, με ιδιαίτερο χιούμορ, πολύ αγαπητός σε όλο τον κόσμο και σε εμάς τους μαθητές του. Για μένα είχε ένα πολύ σημαντικό προτέρημα, τη μεταδοτικότητα, που τον έκανε να διαφέρει. Γι’ αυτό εκτός από πολύ καλός μουσικός ήταν και δάσκαλος. Μπορώ να πω ότι αν δεν ήταν αυτός δεν θα υπήρχαν σήμερα τόσοι μουσικοί να παίζουν βιολί και να συνεχίζουν την παράδοση.
3. Ωστόσο, ένα πρόσωπο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μουσική σου εξέλιξη ήταν ο Κωστής Παπαδάκης ή Ναύτης, ο οποίος υπήρξε μοναδικός δεξιοτέχνης και συνθέτης της κρητικής μουσικής. Πόσο σε επηρέασε μουσικά και τι έχεις κρατήσει από εκείνον;
Ο Ναύτης ήταν το πρότυπό μου, ο άνθρωπος που είχα σαν δεύτερο πατέρα μου. Στα πρώτα μου βήματα βρισκόταν στην Αυστραλία, όταν του έστειλα μία κασέτα σαν νεαρός καλλιτέχνης. Εκείνος ενθουσιάστηκε και μου έστειλε πίσω μουσικό υλικό με διάφορα συρτά της δυτικής Κρήτης, τα οποία είχε καταγράψει ως ερευνητής. Όταν επέστρεψε από την Αυστραλία μου δίδαξε πάρα πολλά πράγματα… Με βοήθησε πάρα πολύ στο να εμπλουτίσω τις μουσικές μου γνώσεις αλλά και να μάθω βασικά πράγματα για την ιστορία της μουσικής μας. Χρωστάω πολλά στο Ναύτη, όπως και ο τόπος μας άλλωστε.. Υπήρξε πραγματικός ερευνητής της γενιάς του, αφού εκείνος ήταν που έψαξε, βρήκε και μετέδωσε ότι γνωρίζουμε σήμερα για τη μουσική παράδοση του τόπου μας. Οφείλουμε όλοι να σεβόμαστε αυτό το γεγονός, να το αναγνωρίζουμε και να το λέμε.
4. Θέλω να πάμε ένα ταξίδι στο χρόνο και να θυμηθείς το πρώτο σου γλέντι.. Περιέγραψέ μας τα συναισθήματά σου ως πρωτοεμφανιζόμενος καλλιτέχνης..
Να σου πω ότι εγώ δεν ήθελα να παίξω σε γλέντι… Ξεκίνησα να μαθαίνω βιολί επειδή μου άρεσε κι άρχισα να παίζω σε γλέντια επειδή έτσι έτυχε.. Αυτό συμβουλεύω κι όλα τα νέα παιδιά που θέλουν να μάθουν κάποιο μουσικό όργανο, οποιοδήποτε κι αν είναι αυτό. Θα πρέπει να ακολουθήσουν αυτό το δρόμο -των εμφανίσεων και του πάλκου – επειδή αγαπάνε τη μουσική κι όχι με σκοπό το οικονομικό όφελος. Διαφορετικά θα κάνουν μια κακή αρχή…
Όταν ήρθε η ώρα να παίξω σε γλέντι ήμουν 13 ετών. Παντρευόταν ένας ξάδερφος μου, ο Αντώνης Χορευτάκης, ο οποίος μου ζήτησε να παίξω στο γάμο του χωρίς να μου αφήσει κανένα περιθώριο να αρνηθώ. Τότε γνώριζα πολλά μουσικά κομμάτια, αλλά δεν θεωρούσα τον εαυτό μου έτοιμο να αναλάβει ένα ολόκληρο γλέντι. Επίσης δεν είχα ούτε την υποδομή (μηχανήματα), ούτε ανάλογες εμπειρίες μέχρι τότε- πέρα από κάποιες εκδηλώσεις που διοργάνωνε ο δάσκαλός μου- ο Μιχάλης Κουνέλης, όπου εμφανιζόμασταν ως μαθητές του. Έτσι ξεκίνησα… Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορώ να περιγράψω τα συναισθήματα που ένιωσα σε εκείνο το γλέντι… Ντροπή, άγχος, κούραση… Κάποια στιγμή νόμιζα ότι θα σπάσουν τα δάχτυλά μου… Ήταν περίεργα τα συναισθήματα αλλά ήταν η αρχή μου…
5. Πότε κατάλαβες τελικά ότι η μουσική θα σε ακολουθεί πιστά στη ζωή σου;
Αυτό είναι κάτι που ήρθε από μόνο του στη ζωή μου. Γενικά είμαι ένας άνθρωπος που δεν προγραμματίζω και δεν κανονίζω με τη σειρά κάθε μου κίνηση. Στη δουλειά μου είμαι πολύ προσεχτικός και μελετώ πολύ, αλλά γενικά αφήνω τα πράγματα να κυλήσουν από μόνα τους στη ζωή μου. Έχω επιλέξει ένα δρόμο -που θα τον χαρακτήριζα δύσκολο – μακριά από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Δεν είμαι απ’ τους ανθρώπους που επιζητώ τη συχνή προβολή μου από τα ΜΜΕ. Αρκετές φορές έχω παρεξηγηθεί γι’ αυτή μου την άποψη… Όμως δε θέλω να γίνομαι θέμα συζήτησης λόγω της έκθεσης μου από την τηλεόραση. Προτιμώ ο κόσμος να με μαθαίνει μέσα από τη δουλειά μου- τη μουσική μου- και μέσα από τις εμφανίσεις μου. Όλα είναι χρήσιμα, αλλά για μένα αυτή είναι η πιο σωστή επιλογή.
6. Όταν κυκλοφόρησε το 1998 ο πρώτος προσωπικός σου δίσκος «Παράξενα μηνύματα» τι άλλαξε στη σχέση σου με τη μουσική;
Περίμενα πάρα πολλά χρόνια για τη δημιουργία αυτού του CD. Περίμενα ότι θα είναι πολύ καλύτερο σε σχέση με το αποτέλεσμα που κυκλοφόρησε τελικά… Η πρώτη προσπάθεια έχει πάντα ατέλειες και πιστεύω ότι σε όλες τις δουλειές, αν είσαι ένας άνθρωπος τελειομανής, όπως κι εγώ, ποτέ δεν μένεις απολύτως ικανοποιημένος. Στην πρώτη μου δουλειά περίμενα πολλά παραπάνω απ’ τον εαυτό μου, αλλά κι απ’ τους υπόλοιπους συντελεστές (στούντιο, μουσική, τραγούδι). Βέβαια, αξίζει να πω, ότι ήταν μια δουλειά που πήγε πάρα πολύ καλά. Ήταν κάτι καινούριο για εκείνη την εποχή, μιας και ήμουν ο πρώτος μουσικός- από τα νέα παιδιά που παίζαμε βιολί -που έκανε ένα τέτοιο δισκογραφικό βήμα. Ήταν μια δουλειά που με βοήθησε πολύ στη μετέπειτα πορεία μου.
Οφείλω να ευχαριστήσω τον Αντώνη Χατζηδάκη, τον υπεύθυνο της δισκογραφικής εταιρίας Φαιστός, γιατί ήταν ο μόνος άνθρωπος που απ’ την αρχή μου μίλησε σωστά και ξεκάθαρα. Από τότε έχουμε μια σχέση αλληλοεκτίμησης και σεβασμού μόνο στα λόγια κι όχι στα χαρτιά. Είμαστε πολύ καλοί φίλοι και συνεργάτες από το 1998 και του οφείλω πάρα πολλά γιατί μου έδωσε την ευκαιρία να γράψω το πρώτο μου CD χωρίς οικονομικά ανταλλάγματα, όπως έκαναν άλλες εταιρίες… Όπως είπα και πριν, έχω ακολουθήσει ένα δρόμο περηφάνιας και δε θα ’θελα έχοντας γράψει ένα κομμάτι της ψυχής μου – καλό ή κακό, αυτό το κρίνει ο κόσμος-να πάω να πληρώσω για να το ηχογραφήσω. Αυτό το πράγμα δεν με αντιπροσωπεύει, οπότε θεώρησα ότι έτσι έπρεπε να κάνω.. Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους ανθρώπους που με βοήθησαν στο ξεκίνημά μου.
7. To 2010 ο δίσκος « Τση νιότης μου τα όνειρα » γίνεται χρυσός και αποσπά τα καλύτερα σχόλια από τον κόσμο… Πού πιστεύεις ότι οφείλεται η επιτυχία σου;
Η επιτυχία οφείλεται στον κόσμο… Θέλω να ευχαριστήσω όλους όσους πήραν αυτό το CD. Εγώ ακολούθησα τη συμβουλή του Μανώλη Κακλή –όταν γράφαμε το δίσκο του Ναύτη- ο οποίος μου είπε «Να βάζεις την ψυχή σου σε ότι κάνεις και δε θα το μετανιώσεις». Αυτό ακριβώς έκανα σ’ αυτό το CD. Προσπάθησα – χωρίς να είμαι απόλυτα ικανοποιημένος-να βάλω την ψυχή μου και νομίζω ότι το αποτέλεσμα ήταν θετικό. Κάποια κομμάτια αγαπήθηκαν πολύ απ’ τον κόσμο.. Πολλές φορές μου ζητάνε να τα παίξω στις εμφανίσεις μου κι αυτό με ικανοποιεί. Πρόσφατα έπαιξα στην Έδεσσα όπου μου ζήτησαν να παίξω τα «Φτερά»… Έτσι μου παραγγέλλουν πλέον το «Χορευτιανό σκοπό». Χάρηκα πάρα πολύ όταν είδα τους μισούς απ’ όσους βρίσκονταν στο γλέντι να τραγουδάνε, ένιωσα ευχάριστα και μπορώ να πω ήταν ένας απ’ τους λόγους που έκανα πολύ κέφι. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα τραγούδια σου μακριά απ’ τον τόπο σου.
8. Σύνθεση – Μουσική – Ερμηνεία… Πόσο δύσκολο είναι να συνδυάζεις και τις τρεις αυτές ιδιότητες;
Η σύνθεση είναι κάτι που το έχεις μέσα σου ή δεν το έχεις. Δεν μπορείς να πεις -εάν δε βγει κάτι απ’ την ψυχή σου- ότι θα κάτσεις να συνθέσεις ένα κομμάτι. Αυτό ήταν κι ένα απ’ τα μεγάλα χαρίσματα του Ναύτη, ο οποίος όποια στιγμή ήθελε μπορούσε να συνθέσει μουσική. Όπως υπάρχει και η άλλη πλευρά… Πολλοί παλιοί καταξιωμένοι μουσικοί -μπορεί να ήταν πολύ καλοί δεξιοτέχνες- αλλά δεν μπορούσαν να συνθέσουν κάποιο μουσικό κομμάτι. Το ίδιο ισχύει και για το στίχο… Για παράδειγμα, εγώ γράφω δικές μου μαντινάδες αλλά δεν με ικανοποιούν, γι’ αυτό κι επιλέγω να τραγουδάω στίχους άλλων δημιουργών. Πιστεύω ότι για να αποδόσεις κάτι καλά πρέπει να εκφράζει πρώτα εσένα τον ίδιο.
9. Ποια από τις συνθέσεις σου ή από τα κομμάτια των δίσκων σου θα ξεχώριζες;
Δεν συνηθίζω να απαντάω σ’ αυτήν την ερώτηση, αλλά θα σου πω ένα κομμάτι, που αν και δεν έχει μεγάλη αποδοχή απ’ τον κόσμο εγώ το ξεχωρίζω. Είναι ένα αργό συρτό, ένας αμανές όπως λέμε, που περιλαμβάνεται στον τελευταίο μου δίσκο «Πόσο μου λείπεις», το «Όταν θα φύγω απ’ τη ζωή». Θεωρώ ότι είναι το καλύτερο κομμάτι που έχω γράψει μέχρι σήμερα. Επίσης πιστεύω ότι και οι στίχοι του συνεργάτη μου Βασίλη Νικολουδάκη- στο συγκεκριμένο τραγούδι- είναι απ’ τους καλύτερους που έχω τραγουδήσει.
10. Εκτός από το βιολί είσαι δεξιοτέχνης και σε άλλα μουσικά όργανα όπως το λαούτο και τη μαντόλα. Ας μην ξεχνάμε ότι στον τελευταίο δίσκο του Ναύτη « Λίγο πριν το τέλος » -τον οποίο επιμελήθηκες προσωπικά- παίζεις αποκλειστικά λαούτο. Από αυτά τα όργανα ποιο σε εκφράζει περισσότερο;
Το όργανο που πάντα μου άρεσε ιδιαίτερα ήταν το λαούτο. Ήταν το αγαπημένο μου όργανο κι αυτό ήθελα να μάθω απ’ την αρχή. Δε θεωρώ τον εαυτό μου δεξιοτέχνη στο λαούτο και τη μαντόλα, απλά προσπαθώ να αποδώσω κάποια πράγματα σ’ αυτά τα όργανα, επειδή μου αρέσει να παίζω μουσική και για κανένα άλλο λόγο. Το όργανο που αφιερώνω αρκετό χρόνο το τελευταίο διάστημα είναι η μαντόλα. Πάντα μου άρεσε… Όταν την περίοδο 1992-1993 βρισκόμουν στην Αθήνα στον Ομαλό – για μια σειρά εμφανίσεων- ήμουν κάθε μέρα στο εργαστήριο μουσικών οργάνων του Μουντάκη. Όση ώρα βρισκόμουν εκεί ή που θα ’παιζα νησιώτικο λαούτο ή που θα ασχολιόμουν με τη μαντόλα. Μέχρι που αρκετά χρόνια μετά του παράγγειλα να μου φτιάξει μία μαντόλα και νομίζω ότι έχει κάνει απίστευτη δουλειά… Είναι ένα όργανο που το παίρνω μαζί μου στις εμφανίσεις μου και παίζω αρκετά κομμάτια με τη συνοδεία του.
11. Από τις εμφανίσεις σου καταλαβαίνουμε ότι η ποικιλία διακρίνει το ρεπερτόριο σου, μιας και δεν περιορίζεσαι μόνο στην κρητική μουσική, αλλά το πρόγραμμα σου περιλαμβάνει έντεχνα και λαϊκά τραγούδια. Με ποιο τρόπο επιλέγεις τα κομμάτια που παρουσιάζεις στα γλέντια σου;
Όπως είπα και στην αρχή, τα αφήνω όλα να κυλήσουν από μόνα τους και με τον ίδιο τρόπο λειτουργώ και στις εμφανίσεις μου. Πολλές φορές έρχονται άνθρωποι και μου ζητούν να κάνουμε ένα πρόγραμμα για το γλέντι. Η απάντησή μου είναι ότι στο γλέντι παίζει ρόλο τι θα ζητήσει ο κόσμος. Δεν είναι όπως μία συναυλία που αποφασίζεις από πριν τι θα παρουσιάσεις στο κοινό.
12. Σαν μουσικός έχεις ταξιδέψει πολλές φορές και εντός αλλά και εκτός Ελλάδας. Πώς ανταποκρίνονται οι Κρητικοί της Ομογένειας στα ακούσματα του τόπου τους;
Έχω πάει πάρα πολλές φορές στην Αμερική, όπου έκανα εμφανίσεις για περίπου δέκα χρόνια. Πρόπερσι ταξιδέψαμε με το συγκρότημά μου για πρώτη φορά στην Αυστραλία, παρόλο που είχαμε προτάσεις απ’ το 2005. Ευτυχώς καταφέραμε και πήγαμε και θα πάμε και φέτος… Επίσης μας δόθηκε πολλές φορές η ευκαιρία να επισκεφτούμε και άλλα μέρη όπως η Γερμανία, η Σουηδία αλλά ήταν δύσκολο για εμάς να πάρουμε μια τέτοια απόφαση εκείνο το διάστημα. Αναστασία μου, είναι μία εμπειρία που αξίζει να τη ζήσει κανείς… Στο εξωτερικό συναντάς μια ζεστασιά που δεν μπορώ να την περιγράψω με λόγια. Οι Ομογενείς Έλληνες σε αγκαλιάζουν θερμά και λες ότι αυτές οι στιγμές δε θες να τελειώσουν ποτέ. Είναι τόσο ωραία που ξεχνάς οποιοδήποτε πρόβλημα κι αν έχεις. Δεν μπορώ να περιγράψω με λόγια τα συναισθήματα μου όταν βρίσκομαι εκεί. Χαίρομαι όταν σκέφτομαι τις στιγμές που έχω ζήσει με αυτούς τους ανθρώπους και αισθάνομαι πολύ τυχερός που βρέθηκα κοντά τους και γλεντήσαμε παρέα.
13. Πώς βλέπεις να επηρεάζει η σημερινή οικονομική και κοινωνική κατάσταση την κρητική μουσική;
Δυστυχώς -στο σημείο που μας έχουν φτάσει οι πολιτικοί μας- όπως επηρεάζονται όλα τα επαγγέλματα έτσι συμβαίνει και με τη μουσική. Σιγά σιγά θα μας κόψουν και το χαμόγελο. Όταν δεν μπορεί κάποιος να βγει να διασκεδάσει σημαίνει ότι αλλάζει η ζωή του. Η μουσική είναι ένα μέσο που σου φτιάχνει την ψυχούλα σου, όπως λέω εγώ. Ελπίζω να σταματήσει εδώ όλο αυτό… Ελπίζω ο κόσμος να μπορεί να βγει έξω, έστω για να πιει ένα ποτό και να ακούσει μουσική. Έτσι θα μπορεί να ξεσκάσει και να βγάλει από μέσα του όλα αυτά που τον βασανίζουν.
14. Θα ήθελα να μας πεις δυο λόγια για τις μέχρι τώρα συνεργασίες σου με κορυφαίους δημιουργούς και στιχουργούς της Κρητικής Μουσικής…
Καταρχήν θέλω να αναφέρω την πρώτη μου συνεργασία με το Χαρίλαο Βλαστάκη, ο οποίος δεν είναι ούτε στιχουργός ούτε συνθέτης. Είναι ο άνθρωπος που με πήρε στα 13 μου χρόνια απ’ το σπίτι μου και μου στάθηκε σαν αδελφός. Θέλω να τον ευχαριστήσω για τη συνεργασία που είχαμε για 17 ολόκληρα χρόνια. Από ’κει και πέρα έχω την τύχη να συνεργάζομαι με σημαντικούς στιχουργούς, κάποιους ανθρώπους που θεωρώ ότι είναι ιδιαίτεροι και εκλεκτοί σ’ αυτό το νησί. Θέλω να ξεκινήσω με τον καλό μου φίλο Γιώργο Καμπιανάκη, του οποίου στίχους είχα επιλέξει από τις πρώτες μου δισκογραφικές δουλειές. Άλλοι στιχουργοί είναι η Μαίρη Λουκάκη, που κι αυτή με στήριξε στην πρώτη μου δισκογραφική δουλειά, ο Γιώργος Τσαμαντής, ο Σπύρος Πανηγυράκης, ο Νεκτάριος Λεουνάκης, ο Νίκος Τζαγκαράκης, ο Λευτέρης Μιχελάκης, ο Θεόφιλος Χριστουλάκης, η Σπυριδούλα Κασωτάκη και φυσικά ο συνεργάτης μου Βασίλης Νικολουδάκης και ο καλός φίλος και συνάδελφος Γιώργος Μανολιούδης.
15. Γιατί, κατά τη γνώμη σου, η κρητική μουσική είναι τόσο ενεργή και ξεχωριστή;
Νομίζω ότι είναι η μόνη μουσική που είναι τόσο ξεχωριστή κι αυτό το αποδεικνύει ότι πολλοί μη κρητικοί ακόμα και μη Έλληνες ακούνε κρητική μουσική. Δε νομίζω ότι άλλη μουσική του κόσμου έχει αυτό το χαρακτηριστικό. Η αιτία που την κάνει να ξεχωρίζει μπορεί να είναι ο στίχος ή οι νότες που μπαίνουν μέσα στην ψυχή σου.. Πάντως την ιδιαιτερότητα της κρητικής μουσικής δεν τη συναντάς σε καμία άλλη μουσική στον κόσμο.
16. Είσαι ικανοποιημένος από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης για τον τρόπο που προβάλουν την Κρητική Μουσική στις μέρες μας;
Σημασία έχει ότι προβάλουν την κρητική μουσική. Από παλιά -αλλά ακόμη και σήμερα- υπάρχουν κάποιοι που λένε ότι ορισμένοι καλλιτέχνες δε θα ’πρεπε να προβάλλονται καθόλου από τα ΜΜΕ. Όμως έτσι είναι η ζωή… Θα ακούγονται οι «καλοί», θα ακούγονται και οι «κακοί» κι αυτό που έχει σημασία είναι να βγαίνει η μουσική μας προς τα έξω. Τα νέα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν κρητική μουσική και ο κόσμος είναι αυτός που θα ξεχωρίζει το καλό απ’ το κακό. Τη μουσική μας παράδοση πρέπει να την κρατήσουμε… Τ’ άλλα μπορούν να μας τα πάρουν, αλλά τη μουσική μας δεν μπορούν.
17. Το διαδίκτυο είναι πλέον μέρος της καθημερινότητας μας. Θεωρείς ότι το διαδίκτυο κάνει καλό στην προώθηση – προβολή των καλλιτεχνών και της μουσικής ή όχι; Πώς κρίνεις σαν δημιουργός- μουσικός τη χρήση του www.youtube.com;
Το youtube είναι πολύ χρήσιμο εργαλείο σήμερα, αλλά δυστυχώς η χρήση του κάποιες φορές γίνεται με λάθος τρόπο. Ο καθένας μπορεί να ανεβάσει ότι θέλει, να το ονομάσει όπως θέλει, να γράψει ότι είναι οποιουδήποτε –χωρίς να ισχύει- με αποτέλεσμα ο κόσμος να μαθαίνει λάθος κάποια πράγματα. Είναι όμως κι αυτό μέρος της ζωής μας και δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι…
Αυτό που θα ήθελα να παρακαλέσω οποιονδήποτε ασχολείται με αυτά είναι να ελέγχει καλά τις πληροφορίες, πριν ανεβάσει το οτιδήποτε στο διαδίκτυο. Η μουσική και ο στίχος είναι κομμάτι της ψυχής του δημιουργού τους και θεωρώ ότι κομμάτι της ψυχής του ανθρώπου δεν μπορείς να το αφαιρείς και να το κατοχυρώνεις σε κάποιον άλλον. Αυτό είναι πολύ άσχημο… Προσωπικά θα στεναχωριόμουν πολύ αν μου συνέβαινε κάτι τέτοιο. Εγώ πάντα το πρόσεχα αυτό και καλό είναι να το προσέχουμε όλοι. Για παράδειγμα, όταν βγάζω κάποιο καινούριο κομμάτι πάντα το παίζω στους συναδέλφους μου και ρωτάω αν μοιάζει με κάποιο άλλο. Είναι γεγονός ότι έκταση της μουσικής έχει απλωθεί πλέον τόσο πολύ που υπάρχει περίπτωση κάπου να πατήσεις. Για το λόγο αυτό, αν ηχογραφήσω κάτι που μ’ αρέσει -και μοιάζει με κάποιο άλλο- πάντα αναφέρω ότι πρόκειται για διασκευή.
18. Τι θα άλλαζες αν ήταν στο χέρι σου στα Κρητικά γλέντια του σήμερα;
Θα ήθελα ο κόσμος να χορεύει όλος μαζί. Οι παραδόσεις μας είναι καλές και πρέπει να τις κρατάμε, αλλά πρέπει να προσαρμοζόμαστε στο σήμερα. Παλιά το γλέντι κρατούσε τρεις μέρες… Μπορούσε να σηκωθεί μια παρέα δέκα ατόμων, να χορέψει ένας ένας μπροστά, να ακολουθούν οι άλλοι κι έτσι να κρατήσει ένας χορός περίπου μισή ώρα. Αυτό δεν ήταν κακό γιατί με το να κρατάει το γλέντι δύο -τρεις μέρες όλοι προλάβαιναν να χορέψουνε. Σήμερα το γλέντι κρατάει τρεις μέχρι πέντε ώρες το πολύ… Αν λοιπόν σηκωθεί μια παρέα 40 ατόμων και χορεύουν ένας ένας μπροστά κι υπόλοιποι ακολουθούν από πίσω περπατώντας, αυτό εγώ το θεωρώ λάθος. Υπάρχει κόσμος που θέλει να χορέψει, να ξεσπάσει, να διασκεδάσει και δεν προλαβαίνει έτσι. Ας χορέψουν όλοι μαζί… Πιστεύω ότι όλοι θα ευχαριστηθούν. Έπαιζα σ’ ένα γάμο στην Ιεράπετρα πέρυσι και χάρηκα πολύ μ’ αυτό που είδα… Ξεκινούσα να παίζω μουσική και έβλεπες τον κόσμο να μαζεύεται -από γύρω γύρω- πάνω στην πίστα, να χορεύουν και να το απολαμβάνουν πραγματικά. Μ’ αρέσει η ιδιομορφία στην παράδοση του κάθε τόπου, αλλά καλό θα ήταν να προσαρμοστούμε στις ανάγκες του σήμερα.
19. Τι θα συμβούλευες ένα νέο καλλιτέχνη ιδιαίτερα στην εποχή της κρίσης που ζούμε;
Να αγαπάει αυτό που κάνει… Συμβουλεύω τα νέα παιδιά που ξεκινούν σήμερα να μη σκέφτονται το οικονομικό μέρος αυτής της δουλειάς και να αντιλαμβάνονται αυτή τη δουλειά σαν να είναι το χόμπυ τους. Και θα πω αυτό που με συμβούλεψε και μένα ο Μανώλης Κακλής: « Να αφήνουν την ψυχή τους πάνω στο ξύλο (όργανο) που κρατάνε». Πιστεύω ότι έτσι δε θα χάσει κανείς.
20. Με τη γυναίκα σου έχεις δημιουργήσει μία όμορφη οικογένεια με δύο υπέροχα παιδιά.. Ένας καλλιτέχνης με τόσο φορτωμένο πρόγραμμα μπορεί να είναι ταυτόχρονα και καλός οικογενειάρχης;
Προσπαθώ όσο μπορώ… Το γεγονός ότι δεν επιζητώ πολύ τη διαφήμιση είναι κι αυτός ένας σημαντικός λόγος. Αν ξεφύγεις επαγγελματικά και χρειαστεί να βρίσκεσαι συνέχεια μακριά απ’ το σπίτι σου, στο τέλος θα καταλήξεις να μην έχεις σπίτι. Είναι αρκετά δύσκολο και χρειάζεται κατανόηση κι απ’ τις δύο πλευρές. Θεωρώ ότι προς το παρόν με τη γυναίκα μου τα καταφέρνουμε πολύ καλά.
21. Μεγαλώνοντας τα παιδιά σου και κοιτάζοντας τα στα μάτια σε ποιες αξίες θα τους έλεγες ότι μπορούν πιστεύουν;
Σ’ αυτές που πιστεύω κι εγώ… Στην ανθρωπιά, το φιλότιμο, την ειλικρίνεια, το σεβασμό. Ξέρεις, το φιλότιμο είναι καθαρά ελληνική λέξη –δεν υπάρχει σε άλλη γλώσσα- και δυστυχώς στις μέρες μας έχει χαθεί… Μιλάω στο γιο μου από όταν ήταν τριών μηνών και προσπαθώ να του μεταφέρω τρία βασικά πράγματα. Του λέω: « Δε θέλω να μου πεις ποτέ ψέματα για οτιδήποτε κι αν πρόκειται, θέλω να σέβεσαι και να βοηθάς τους ανθρώπους». Πιστεύω ότι τα υπόλοιπα θα έρθουν μόνα τους.
22. Υπάρχει κάποιο καλλιτεχνικό σου όνειρο το οποίο δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμα;
Υπάρχουν πολλά όνειρα… Η αλήθεια είναι ότι είχα ένα απωθημένο- μέχρι πριν δύο τρία χρόνια- να παίξω σ’ ένα γλέντι με το Μανώλη Κακλή και το Νίκο Μανιά. Τα κατάφερα έστω και για λίγο με το συγχωρεμένο, το Νίκο Μανιά, όπου παίξαμε μαζί σ’ ένα γάμο για περίπου μία ώρα. Ήταν απ’ τις μεγαλύτερες στιγμές που έχω περάσει πάνω στο πάλκο… Τον αποκαλούσαν «άρχοντα» αυτόν τον άνθρωπο και πραγματικά ήταν. Να φανταστείς ότι κατεβαίνοντας απ’ το πάλκο είπε «ευχαριστώ» ακόμα και στο μουσικό που έπαιζε κρουστά. Ένας άνθρωπος με τέτοια πορεία έδειξε τόσο σεβασμό σε όλους μας. Στη ζωή δεν είναι τίποτα τυχαίο κι ο καθένας παίρνει αυτό που του αξίζει τελικά… Επίσης κατάφερα να παίξω μαζί με το Μανώλη Κακλή – μια σκέψη που υπήρχε από καιρό- σ’ ένα άλλο γάμο. Και τα δύο μου αυτά όνειρα έγιναν πραγματικότητα και χαίρομαι πολύ γι’ αυτό. Είναι μεγάλη η τιμή να συνεργάζεσαι με ανθρώπους που έχουν ιστορία…
23. Πες μας λίγα λόγια για τους συνεργάτες σου, τους ανθρώπους που έχεις δίπλα σου και που σε ακολουθούν τόσα χρόνια…
Η συνεργασία είναι ένα πολύ δύσκολο πράγμα… Κάποιες φορές μπορεί να βρίσκεσαι περισσότερες ώρες με τους συνεργάτες σου παρά με την οικογένειά σου. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι δύσκολα βρίσκεις καλούς ανθρώπους και ταυτόχρονα καλούς μουσικούς και δύσκολα μπορείς να κρατήσεις ένα μουσικό σχήμα για πολλά χρόνια. Είχα την τύχη, όπως είπα και πριν, να παίζω με το Χαρίλαο Βλαστάκη για 17 συνεχή χρόνια κι αυτό από μόνο του λέει πάρα πολλά… Τα τελευταία χρόνια, έχω την τύχη να συνεργάζομαι με δύο πολύ καλούς μουσικούς και πολύ καλά παιδιά, το Στέλιο Ηλιάκη και το Βασίλη Νικολουδάκη, όπου φέτος κλείνουμε τον όγδοο χρόνο συνεργασίας. Από τους μουσικούς που έχω συνεργαστεί μαζί τους κατά καιρούς μπορώ να ξεχωρίσω το Γιάννη Κατάκη, το Βασίλη Κοκοτσάκη τον Κυριάκο Σταυριανουδάκη και τον Νίκο Βρουλάκη. Δυστυχώς υπήρχαν και μουσικοί που είχα επιλέξει, με τους οποίους δεν καταφέραμε να συνεχίσουμε, αλλά αυτά συμβαίνουν σε μία συνεργασία… Με τους τωρινούς μου συνεργάτες τα πάμε μια χαρά κι ελπίζω να είμαστε έτσι για πολλά χρόνια ακόμα… Τους τελευταίους τρεις μήνες, έχω επιλέξει ένα νέο παιδί στα κρουστά, το Γιάννη Μπερτσουλάκη, τον οποίο γνωρίζω από πολύ μικρό και θεωρώ ότι έχει ταλέντο. Τον επέλεξα γιατί θεωρώ ότι πάνω απ’ όλα είναι καλό παιδί. Ελπίζω να ακολουθήσει το σχήμα μας για πολλά χρόνια ακόμα.
24. Ποια είναι τα επόμενα δισκογραφικά-μουσικά σου σχέδια;
Είναι πάρα πολλά τα σχέδια που έχω κατά νου και ελπίζω να βρω το χρόνο να τα πραγματοποιήσω όλα. Ένα σχέδιο που υλοποιήθηκε άμεσα είναι αυτή η ζωντανή ηχογράφηση που κυκλοφορεί με το περιοδικό Κοντυλιές. Επίσης έχω γράψει -πολλά καινούρια- δικά μου κομμάτια, κομμάτια του Ναύτη και υπάρχει και μία δουλειά που σκεφτόμαστε να κάνουμε από κοινού με το γιο του συγχωρεμένου Μιχάλη Κουνέλη. Ελπίζω να βρω το χρόνο ώστε να γίνουν όλα πράξη. Είναι δύσκολο να συνδυάζεις οικογένεια, μαγαζί, γλέντια και δισκογραφία. Πιστεύω ότι θα τα καταφέρω.
25. Τι θα ήθελες να πεις στο κοινό που σε ακολουθεί και σε στηρίζει μέχρι σήμερα;
Θα ήθελα να πω ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ… Θέλω να ευχαριστήσω τους ανθρώπους που με στήριξαν στα πρώτα μου βήματα στην επαρχία Κισάμου. Μπορεί να μην πηγαίνω συχνά αλλά είναι δύσκολο λόγω του φόρτου εργασίας. Κάποιοι μπορεί να νομίζουν ότι ξεχνώ τον τόπο μου, αλλά η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν τον ξεχνώ. Χαίρομαι για την καταγωγή μου. Επίσης, θέλω να ευχαριστήσω όλους τους ανθρώπους που ήταν κοντά μου για πάρα πολλά χρόνια και συνεχίζουν να είναι. Δεν αναφέρομαι μόνο στην οικογένειά μου, αλλά σε πραγματικούς φίλους. Είναι γεγονός ότι πολλές φορές οι φίλοι είναι καλύτεροι από τους συγγενείς… Είναι κάτι που ήθελα να πετύχω στη ζωή μου – να έχω καλούς φίλους- και νιώθω πολύ ευτυχισμένος γι’ αυτό.
Τέλος θα ’θελα να ευχαριστήσω κι εσένα Αναστασία μου, γιατί είσαι δίπλα μου σε κάθε κάλεσμα. Θα ’θελα να σε ευχαριστήσω για την παρουσία σου στην απονομή του χρυσού μου δίσκου το 2010. Τα σχόλια που άκουσα για σένα ήταν πολύ θετικά και πιστεύω ότι το αξίζεις. Σ’ ευχαριστώ και γι’ αυτήν εδώ τη συνέντευξη, σου εύχομαι ότι καλύτερο στη ζωή σου και να έχεις πάντα την υγεία σου.
Εγώ απ’ τη μεριά μου εύχομαι να είσαι πάντα καλά και να συνεχίζεις να πορεύεσαι με ειλικρίνεια και πιστός στις αξίες σου, όπως κάνεις τόσα χρόνια… Εύχομαι κάθε σου βήμα να το χαρακτηρίζει η δημιουργικότητα & η επιτυχία! Να χαίρεσαι την οικογένεια σου!
Αναστασία Μαρτσάκη